Mọi bản dịch hoặc bản dịch đều yêu cầu “bằng tốt nghiệp”

• Sách
• 2020-08-22

Gần đây, khi hàng loạt tác phẩm dịch ra mắt, dịch thuật đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của “dư luận”, và dịch thuật trở thành mối quan tâm đặc biệt trong giới văn học. Nhiều người có thể hiểu sai, dịch theo nghĩa đen, dịch quá mức và thậm chí tục tĩu. Đối với nhiều độc giả quan tâm, những tranh cãi về dịch thuật này đã khiến họ hoang mang và dè chừng với dịch văn học từ xưa đến nay. Về mặt phiên dịch, họ ít nhiều cho thấy áp lực và sự thất vọng với con đường im lặng mà họ đã chọn. Để chắp cánh cho đôi bên, sáng 8/5, Viện Văn hóa và Truyền thông Nha Trang phối hợp với Trung tâm Văn hóa Pháp tổ chức buổi tọa đàm “Dịch thuật trong thực hành xuất bản” hợp tác với Trung tâm Văn hóa Pháp, thu hút đông đảo khán giả tham gia. Số lượng người xem. chờ đợi. Các dịch giả lớn tuổi như Lê Hồng Sâm, sau đó là các phóng viên, các dịch giả Trịnh Lữ, Phạm Xuân Nguyên và các dịch giả trẻ như Trần Lê Thùy Linh, Lương Việt Dũng, Đào Bạch Liên, v.v. Công việc dịch thuật của nhiều thế hệ và nội hàm của nó. Bản dịch văn học.

Trách nhiệm và phạm vi của bản dịch?

Lê Hồng Sâm, một dịch giả 84 tuổi, tuyên bố khai mạc cuộc họp và bày tỏ điều mà bà cho là “riêng tư”, nhưng đã được nhiều người công nhận. Theo các dịch giả có kinh nghiệm, dịch thuật là công việc “trình sáng tạo” – tức là chuyển tải đúng nội dung và tinh thần của bản dịch, sau đó làm cho bản dịch gần gũi hơn. Khả năng độc giả địa phương. Đóng góp kiểu gì, sáng tạo kiểu gì, đây là “độ”. Theo chị, “độ” nằm ở kiến ​​thức, tấm lòng và một phần nằm ở thói quen chọn người dịch. Người dịch phải tự mình xác định một “độ” để vừa giữ được tinh thần của nguyên tác, vừa giúp bản dịch không quá khó đối với độc giả trong nước.

Le Hongshan là tất yếu trong thế hệ của bạn. Tất nhiên là có thể, nhưng cô ấy nói rằng sai sót nhỏ vì hầu hết các dịch giả đều xuất sắc, chăm chỉ và có “bằng cấp”. Hồng Sâm là dịch giả chịu trách nhiệm dịch cuốn tiểu thuyết 90 tập của Honoré de Balzac tại Việt Nam. Khi đó, cô phải sắp xếp lại các tác phẩm đã dịch của những người đi trước. Trong cuốn “Miếng da lừa” của Trọng Đức, chỉ dịch một chữ trong cả cuốn sách-theo Lê Hồng Sâm thì chữ “song trắng” nói về lễ bánh thiêng không có hoa, mà bản dịch của Trọng Đức chỉ dành cho. “Lễ”. Cô ấy nói thêm là “nghi lễ”. Cô đưa ra ví dụ về công việc tỉ mỉ và tài năng của thế hệ dịch giả đi trước, khi dịch thuật chưa phát triển như ngày nay, để dịch một cuốn sách phải mất nhiều năm. Cuộc sống, đến bạn đọc trên cả nước. Cô hiểu sâu sắc về “độ” trong dịch thuật, nhưng cô cũng nói rằng “độ” này có thể thay đổi theo thời gian, tùy thuộc vào sự thay đổi của ngôn ngữ và văn hóa. Ví dụ, không thể sử dụng ngôn ngữ cách đây hàng chục năm để truyền tải nội dung đến người đọc ngày nay, cũng như không thể dịch trực tiếp những câu thô thiển mà rõ ràng là nguyên bản, điều này sẽ khó được chấp nhận ở thế hệ của ông. Tiếp nối khái niệm “độ” mà dịch giả Lê Hồng Sâm đưa ra, dịch giả Trịnh Lữ dẫn lại quan điểm của nhà phê bình George Steiner rằng “dịch thuật là một nghệ thuật chính xác”. Một khi nó trở thành nghệ thuật, nó phải mang dấu ấn sáng tạo của người dịch. Theo ông, rất khó để tìm được bản dịch chính xác trong văn học. Thay vào đó, anh đặt vấn đề chuyển ngữ theo xu hướng bản địa hóa hoặc đưa yếu tố nước ngoài vào các tác phẩm của mình. Theo dịch giả Trịnh Lữ, một hiện tượng phổ biến ở Hoa Kỳ là mọi người thường không quan trọng bản dịch chính xác đến đâu, mà quan trọng là khi tác phẩm nước ngoài đến tay họ, nó sẽ “Dịch”. “Tiêu chuẩn Anh” trong ngôn ngữ và văn hóa Mỹ. Điều này có nghĩa là các dịch giả đã bị tước hết giá trị văn học địa phương của bản dịch và thay thế bản dịch bằng các sản phẩm mới được Mỹ hóa. Dịch giả Lương Việt Dũng rất ít khi dịch trực tiếp các tác phẩm văn học Nhật Bản từ tiếng Nhật, anh cho biết ở xứ Phù Tang, người ta thường dịch theo xu hướng bản địa hóa các tác phẩm văn học, từ đó thay đổi địa danh, nhân vật. Sự quen thuộc cho phép độc giả của họ dễ dàng tiếp cận với các tác phẩm văn học nước ngoài, điều này mang lại hiệu quả và điều này được thể hiện qua việc tiêu thụ các tác phẩm dịch. Nó nằm trên vùng đất Triều Dương.Khi tất cả các danh từ riêng được dịch sang tiếng Việt dễ đọc, dễ hiểu, có xu hướng bản địa hóa thì hiện nay, người dịch ngày càng chú trọng đến yếu tố ngoại lai của nguyên ngữ, ngay cả khi không có yêu cầu đó. Theo ông, đây là một tin tốt vì nó cho thấy mục tiêu của chúng ta là một ngôn ngữ chung – ngôn ngữ của nhân loại. | Lu Cuiling cho rằng việc lưu giữ ngôn ngữ và các yếu tố văn hóa trong các tác phẩm gốc cũng giúp làm phong phú thêm tiếng Việt.

Do đó, cho dù “độ” của bản dịch hay phiên bản được người nước ngoài định vị hay tôn trọng như thế nào, mọi thứ đều phụ thuộc vào người dịch và sự lựa chọn của anh ta. . Dịch giả Đặng Thị Hạnh đóng góp ý kiến ​​cho khán giả, người dịch hy vọng độc giả có thể dễ dàng đọc hoặc truyền tải được cái hồn của nguyên tác, đây là quyết định của họ, nhưng theo ý kiến ​​của cô, nếu đồng ý với yếu tố nước ngoài. Nếu điều này mang lại tinh thần làm việc khiến người đọc say mê thì dù sao bạn cũng nên làm. Dịch giả, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên – người dẫn chương trình – đã đặt ra một câu hỏi được nhiều khán giả đồng tình: “Dịch thuật là sự tiếp nối của văn hóa, là sự thương lượng giữa các nền văn hóa.” Tất nhiên, để cuộc thương lượng này diễn ra hài lòng và hiệu quả nhất. Để độc giả mang đến những bản dịch chất lượng cao, cần có tâm và tài của người dịch.

“Bớt chê dịch” – Trước đó, tượng dịch luôn nằm trên bàn mổ xẻ, Dịch giả Lê Hồng Sâm cho rằng đây là tín hiệu đáng mừng vì số lượng sách dịch nhiều hơn mấy chục năm trước. Trong khi độc giả và người đọc cũng rất quan tâm đến dịch thuật văn học, độc giả ngày nay có kiến ​​thức và ngoại ngữ để bày tỏ ý kiến ​​của họ. Tuy nhiên, khi “không có niềm vui thực sự mà chủ yếu là tìm sai chỗ để coi thường”, cô thông cảm cho người dịch hiện tại. Người dịch nói rằng khi cô dịch tựa đề của Flaubert thành “Trái tim trong sáng”, một độc giả nhà thơ đã quay sang cô và cảm ơn cô về cái tên đã dịch. “Bởi vì bạn đã dịch ‘trái tim trong lành’ thay vì ‘trái tim nhen nhóm’ và những thứ tương tự, tôi thích điều đó vì nó rất tuyệt!” Cô nói, điều đó khiến cô nhớ mãi. Vì vậy, theo góc nhìn của dịch giả Lê Hồng Sâm, vì sự phát triển của ngành dịch thuật, xin đừng cố tìm cách sửa mà hãy khuyến khích dịch.

Cả diễn giả và cử tọa đều cho rằng, để thúc đẩy dịch thuật và mang lại hiệu quả dịch thuật tốt, cần khuyến khích phê bình dịch thuật, đây là lĩnh vực còn yếu ở nước ta hiện nay. Họ sẽ chỉ đăng những bình luận hay ý kiến ​​rời rạc, rời rạc hoặc cảm tính, còn giới phê bình thì ít khi để ý đến những tác phẩm đã dịch, và nếu có “comment” thì càng ít cơ sở lý luận. Dịch giả Trịnh Lữ cho rằng, thông thường người ta thường tập trung vào những sai sót hơn là ghi nhận những nỗ lực dịch thuật trong toàn bộ tác phẩm, trên quan điểm xây dựng, cần tiến hành phê bình lý luận để khuyến khích đánh giá tác phẩm. . Tựu trung lại, không nên chỉ vì một số chi tiết mà phủ nhận công việc của người dịch và người dịch không nên quá khó hiểu hoặc quá cực đoan. Từ chối dịch.

Trần Lê Thùy Linh, biên tập viên Ban tiếng Anh của Công ty Nhã Nam, đồng thời là một dịch giả trẻ, cho rằng chất lượng bản dịch không thuộc trách nhiệm của người dịch. Giống như các nhà xuất bản, sự chấp nhận của độc giả cũng cần được xem xét, bởi vì khán giả rất đa dạng và quan điểm và ý kiến ​​của họ về tác phẩm của mỗi người cũng rất khác nhau nên không phải độc giả nào cũng chỉ trích. Là sự sai lầm. Dịch giả Lương Việt Dũng cho rằng, thành công của công việc dịch thuật phụ thuộc rất nhiều vào phản ứng của độc giả, tuy nhiên đối tượng tham gia dịch thuật hiện nay cũng rất đa dạng, gồm nhiều đối tượng nên cần phải rộng lượng. Chia sẻ với độc giả. Tuy nhiên, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên nhận định, người dịch không cần độc giả “hào phóng”, nhưng phải công bằng. Ông đề nghị trẻ ngồi trong chậu, khi thấy giọt nước bẩn bắn vào chậu, ông lập tức thổi khô chậu và ném trẻ đi – điều này nên tránh khi xem xét dịch văn học. Độc giả nên cân nhắc thay vì che đậy mọi thứ mà dịch giả đã trả tiền cho họ.

Dịch thuật-Ba phần của giải quyết vấn đề

Dịch thuật chưa bao giờ phát triển mạnh mẽ như The Mainstream. Trong trường hợp này, cơ hội lớn hơn nhưng thách thức cũng lớn hơn đối với người dịch và người sáng tạo sách. Trần Lê Thùy Linh, Tổng biên tập Công ty Nha Trang cho biết, khi nhận bản dịch, họ luôn nỗ lực làm hết sức mình thông qua các quy trình nghiêm ngặt. Ôi chúa ơiy, thông thường, người biên tập tìm kiếm tiêu đề và mời người dịch. Các bản dịch được lựa chọn đã trải qua quá trình sàng lọc của nhiều bản dịch thử nghiệm khác nhau, và được biên tập, so sánh, rà soát… trước khi đến tay khán giả. Ngoài ra, họ cũng bước vào giai đoạn chỉnh sửa, bổ sung sau khi nhận được phản hồi từ độc giả. Giống như hầu hết các dịch giả, cô thừa nhận rằng không nghi ngờ gì rằng bản dịch sai, nhưng nếu quan điểm của họ là hợp lý, họ sẵn sàng sửa chữa sai lầm.

Là một biên tập viên, Trần Lê Thùy Linh cho biết: Khi đọc bản dịch, cô nghĩ đó là sản phẩm của người dịch, là cá tính của người dịch chứ không phải sản phẩm của chính mình. Vì vậy, trong công việc, cô luôn tôn trọng sự lựa chọn của người dịch, và chỉ can thiệp vào ngôn ngữ chứ không can thiệp vào văn phong. Thùy Linh cũng cho rằng, trong bản dịch không có bản dịch chuẩn mà chỉ là bản “dịch” lại nguyên tác.

Tất nhiên, độc giả ngày nay rất khôn ngoan và có ngoại ngữ. Họ khó phát hiện ra “vấn đề hoặc chất lượng bản dịch kém, hoặc trái với sự chấp nhận thông thường của họ. Đối với người dịch thì càng phải thận trọng. Thật đau lòng và cũng là một thách thức trong việc trau dồi ngoại ngữ và văn hóa để chọn được những bản dịch thuyết phục. Ngoài ra, trong hoàn cảnh hiện tại, văn học dịch Việt Nam có thể cần phải có những bước đi chậm và chắc để đạt chất lượng cao nhất nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của độc giả trình độ cao, và sau đó tăng số lượng, mặc dù C’is cũng rất cần thiết. Đồng thời, người đọc cũng phải có trách nhiệm, cần có tâm cùng nhau xây dựng nền tảng dịch thuật khi chấp nhận dịch cũng cần sự khéo léo, kiến ​​thức và chính kiến ​​cá nhân chứ không phải như “đổ nước đổ bát” – Kỳ Thư